In het Markermeer zijn ruim 400.000 jonge palinkjes uitgezet in de natuur. Dit gebeurde in het kader van het herstelproject ‘Uitzet glas- en pootaal’ dat door Stichting DUPAN wordt geleid. In samenwerking met beroepsvissers werd de uitzet uitgevoerd.

Beroepsvissers Jan Westering en Jan van Triest uit Lelystad en Jan en Arend de Beer uit Hoorn namen op beide locaties 600 kilogram, totaal 1.200 kilogram ofwel ruim 400.000 palinkjes aan boord van hun vissersschepen. Vandaaruit werden de jonge dieren uitgezet in het Markermeer waar ze kunnen opgroeien tot volwassen palingen. In totaal werden dit jaar, verspreid over Nederland, meer dan 8 miljoen jonge palingen uitgezet.

Waarom uitzet van paling?

Paling is een vis die in de oceaan wordt geboren. Via de golfstroom komen ze als kleine glasaaltjes naar de Europese kusten. De kusten zijn echter zo goed beschermd, dat de jonge paling ons land nauwelijks in kan. Daarom helpen we een handje. Door uitzet van paling en goed visserijbeheer wordt uiteindelijk een groot aantal palingen volwassen en geslachtsrijp. Vanuit het Markermeer kan deze zogenaamde schieraal weer terug naar zee om op de paaigronden in de Sargasso Zee, 6.500 kilometer verderop, voor nageslacht te zorgen.

De paling die wordt uitgezet is zogenaamde pootaal: hele jonge paling die in een kwekerij gedurende enkele maanden is opgekweekt. Aangenomen wordt dat deze pootaal, omdat deze groter en sterker is, beter in staat is te overleven in de natuur dan de allerkleinste palingsoort, de glasaal. De uitzet van pootaal maakt daarmee deel uit van een complete beheercyclus die door de sector wordt uitgevoerd. Van de allerkleinste soort, de glasaal, waarvan er dit jaar meer dan 6 miljoen stuks zijn uitgezet, tot de grootste soort, de schieralen. Op plaatsen waar deze geslachtsrijpe palingen in het najaar niet zelfstandig terug naar zee kunnen door de gemalen en kustbarrières, helpen beroepsvissers deze obstakels te passeren.

Perspectief voor een duurzame visserij

Deze pootaaluitzet wordt mede mogelijk gemaakt door het ministerie van EZ in het kader van het Nederlandse Operationeel Programma ‘Perspectief voor een duurzame visserij’. Het project wordt medegefinancierd uit het Europees Visserijfonds en het Duurzaam Paling Fonds en wordt gecoördineerd door Stichting DUPAN. In deze stichting werken palingkwekers, palingvissers en palinghandelaren samen, om het herstel van de palingstand in Nederland te bevorderen.

In het kustgebied bij La Rochelle in Frankrijk zijn de eerste twee weken van januari uitzonderlijk grote hoeveelheden glasaal aangetroffen. Dat zegt ir. William Swinkels, visteeltkundige en voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Viskwekers (NeVeVi) en bestuurslid bij Duurzame Palingsector Nederland (DUPAN).

Grote hoeveelheden glasaal

In Frankrijk zijn zo'n 400 beroepsvissers actief in de glasaalvisserij. De afgelopen twee weken vingen zij 10-15 kg glasaal per boot per dag. De laatste twaalf jaar waren die vangsten slechts enkele kilo's.

Quotum in 2 weken vol gevist

Voor de palingkwekerijen in Europa geld een quotum van 17.000 kg. Door de enorme vangsten per dag, is het quotum in twee weken tijd vol gevist. Normaal wordt er van 15 november tot 1 april op glasaal gevist. Het quotum wordt elk jaar naar beneden bijgesteld, vanwege de vermeende, slechte ontwikkelingen in de palingstand.

William Swinkels: "De Nederlandse viskwekers hebben moeite de grote hoeveelheden glasaal die er nu tegelijkertijd op de markt komt, in hun kwekerijen te verwerken. Dat moet nu in een zeer korte periode, terwijl daar normaal het gehele voorjaar de tijd voor is."

Tijdens de boardmeeting van de Sustainable Eel Group in Londen vorige week dinsdag, werd duidelijk dat de laatste drie jaar de Franse qouta steeds eerder volledig benut zijn en dat de vangsthoeveelheden per dag een sterk stijgende lijn vertonen. In 2011 was het quotum eind februari vol in 2012 was dat begin februari nu in 2013 is het midden januari volledig benut.

Zelfstandige intrek van paling schier onmogelijk

In Frankrijk trekt de meeste glasaal in januari en februari de rivieren in, waar dat nog mogelijk is. Net als in Nederland is de kust een gesloten systeem geworden, waar trekvissen het moeilijk hebben. Nu de quota vol gevist zijn, zal veel glasaal voor de kust blijven zwemmen en grotendeels ten prooi vallen aan vogels en grotere vissen. William Swinkels: "Europa zou op een andere manier naar de quota moeten kijken, We zien nu wederom een veel grotere intrek van glasaal. Een flink deel van de glasaal voor de kust zou kunnen bijdragen aan de aalherstelplannen in de Europese landen, door deze jonge palinkjes te vangen en uit te zetten, in plaats vandeze nu verloren te laten gaan voor de natuur."

Wetenschap

Gezien de recordvangsten dit jaar en vorig jaar, dringt de vraag zich op of de wetenschap wel goed meet. In de officiële wetenschappelijke rapportages is er nauwelijks sprake van herstel van de palingstand. Hoe kan het dan dat de vissers zulke grote hoeveelheden glasaal vangen? William Swinkels: "Al decennia zijn de meetmethodes en meetlocaties onveranderd gebleven. Misschien wordt er dus verkeerd gemeten, niet op de juiste manier of niet op de juiste plaatsen. Wij zien een duidelijke verbetering in de vangsthoeveelheden (catch per unit effort). Hieruit kun je afleiden dat er meer glasaal is. Het zou in elk geval interessant zijn te onderzoeken waar deze grote hoeveelheden glasaal vandaan komen en hoe we die beter kunnen inzetten voor de natuur."

Bekijk hier de uitzending over het Duurzaam Paling Fonds op RTL4, programma Hollandse Hap.

 

Directeur Vereniging Kust & Zee ontvangt eerste exemplaar

LEIDEN, 3 juli 2014 – Vandaag kreeg directeur Michael Mannaart van Vereniging Kust & Zee het eerste exemplaar van het rapport Balansberekeningen uitgereikt. Hierin staat hoe in Nederland op een duurzame manier met palingkweek en –visserij omgegaan kan worden. Wetenschappelijk onderzoek, in samenwerking met de Universiteit van Wageningen, heeft aangetoond hoe de palingsector haar invloed op de natuur kan reduceren en de hoeveelheid palingen in de Nederlandse wateren naar een duurzaam hoger niveau kan brengen.

Michael Mannaart van Vereniging Kust & Zee gaf aan dat een duurzame palingsector mogelijk is. “Door de juiste maatregelen te treffen kan de palingstand hersteld worden en vervolgens in balans worden gehouden. EUCC is aanhanger van de People-Planet-Profit-gedachte. Samenwerking met de beroepssector is dé manier om het herstel te bevorderen en paling een duurzame toekomst te geven.”

Het onderzoek vond plaats in opdracht van de Europese natuurorganisatie Coastal & Marine Union (EUCC), in Nederland is dat de Vereniging Kust & Zee en Stichting DUPAN, het samenwerkingsverband van palingkwekers, palinghandelaren en beroepsvissers.

Uit het onderzoek 'Duurzaam aalbeheer op basis van balansberekeningen' blijkt dat het volledig tot nul terugbrengen van de invloed van palingsector op het palingbestand haalbaar, uitvoerbaar en betaalbaar is. De uitkomsten laten zien dat kwekerijen hun invloed op de palingstand kunnen compenseren, door het uitzetten van jonge en volwassen palingen. Voor de palingvisserij is gebiedspecifiek duurzaam beheer mogelijk, waardoor de palingstand op een duurzaam peil kan worden gehouden. Door de deze maatregelen zal het aantal palingen in Nederland versneld toenemen.

Alex Koelewijn, voorzitter Stichting DUPAN benadrukte dat samenwerking tussen partijen die belang hebben bij een goede palingstand cruciaal is: “Wij zijn zeer verheugd met de constructieve samenwerking die wij met Vereniging Kust & Zee hebben. Het zou mooi zijn als natuurorganisaties, waterbeheerders, overheden en de sector de handen ineen slaan. Op die manier kunnen we de best werkende oplossingen bedenken en uitvoeren. Dan kan het al snel veel beter gaan voor de paling.”

 

Het rapport over Balansberekeningen is hier te downloaden.

Hoewel de intrek van jonge paling al vier jaar sterk toeneemt, is er volgens natuurorganisatie IUCN geen reden om het huidige Europese beleid ter verbetering van de palingstand te versoepelen. Beter is het volgens haar om aanvullende maatregelen in te voeren, waarbij zij verwijst naar “ trap and transfer”-programma’s, doelend op het DUPAN-project “Paling Over De Dijk” waarmee in Nederland al twee jaar achtereen succesvolle resultaten zijn behaald.

De IUCN, International Union for Conservation of Nature and Natural Resources, heeft in haar laatste rapportage de maatregelen ter bevordering van de palingstand geëvalueerd. Volgens de UICN heeft het naar zee brengen van volwassen palingen een direct positief effect op hoeveelheid uittrekkende, geslachtsrijpe palingen die aan het voortplantingsproces deelnemen. Ook pleit de UICN voor goed gereguleerde handelsstromen. Daarmee ziet DUPAN  bevestiging voor haar aanpak in Nederland, waarbij het Duurzaam Paling Fonds wordt ingezet om de regulering en controle van visserij en handel te bevorderen.

Paling staat op de IUCN-lijst met bedreigde diersoorten sinds 2009 aangemerkt als “critically endangered”. Sindsdien is het Europese Aalbeheer Plan van kracht. Daarin zijn maatregelen als het uitzetten van glasaal en beperking van beroeps- en sportvisserij opgenomen. In Nederland werd de beroepsvisserij in 4 jaar met meer dan 70% teruggebracht, de sportvisserij met de helft. De laatste 4 jaar is in Europa een sterke toename in de intrek van jonge paling waarneembaar. IUCN adviseert uit voorzorg vast te houden aan het bestaande beleid om de soort te beschermen. Zij adviseert tevens om over 5 jaar, of eerder als er voldoende wetenschappelijke inzichten zijn, het beleid opnieuw onder de loep te nemen.

Op zaterdag 10 mei zijn in de gemeente Kampen 45.500 jonge palingen uitgezet in het Ganzendiep en De Goot. Dit gebeurde op initiatief van peurvereniging KIJG, in samenwerking met De Stadserven Kampereiland e.o. en de Stichting DUPAN. Met deze uitzet van jonge palingen wordt bijgedragen aan het herstel van de palingstand in Nederland.

De peurvereniging bracht via haar leden en door een donatie van De Stadserven Kampereiland e.o. het geld bijeen voor 22.500 palinkjes. Daarnaast ontving de vereniging vorig jaar vanwege haar 40-jarig bestaan een bijdrage van de gemeente Kampen uit handen van burgemeester Bort Koelewijn. De Stichting DUPAN heeft het totaal aantal palinkjes verdubbeld tot ruim 45.000 stuks. KIJG en DUPAN dragen duurzaamheid hoog in het vaandel. De hoeveelheid paling die KIJG uitzet, is vele malen groter dan er door de 40 actieve leden van de peurvereniging op jaarbasis wordt gevangen. De uitzetdag van peurvereniging KIJG werd dit jaar voor de zesde maal op rij gehouden. Het levert een spectaculair schouwspel op van de vele duizenden wegzwemmende palinkjes.

Bij de uitzet waren aanwezig: burgemeester E. Bilder van de gemeente Zwartewaterland, wethouder M. Ekker van de Gemeente Kampen, de 9 bestuursleden van de peurvereniging, rentmeester Mireille Blokhuis en Folkert Olthof van de Stadserven en Alex Koelewijn, voorzitter van Stichting DUPAN.

Peurvereniging KIJG zette de palingen uit in het Ganzendiep en De Goot in het kader van haar jaarlijkse uitzetdag. De paling heeft vanuit deze wateren de mogelijkheid naar het IJsselmeer te zwemmen en van daaruit, nadat deze volwassen is, naar zee te gaan.

Over KIJG
De letters in Peurvereniging K.IJ.G staan voor Kampen, IJsselmuiden en Genemuiden. Peuren is een methode om paling te vangen, een eeuwenoude traditie. Een peur bestaat uit draden waaraan wormen zijn geregen, verzwaard met een peurlood. Peuren gebeurt vooral in de nacht, als de palingen op jacht zijn naar voedsel. De peurvereniging met zo’n 40 actieve leden, is de enige in Nederland en bestaat sinds 1 september 1973.

Over De Stadserven Kampereiland e.o.
De Stadserven is eigenaar van ruim 4.800 hectare weilanden, akkerbouwgronden, natuurgebieden en wateren, geheel gelegen in de IJsseldelta in de gemeente Kampen. Dit areaal wordt begrensd door de Zwartendijk, de Nieuwe Reve, het Drontermeer, het Vossenmeer, het Ketelmeer, het Zwartemeer, de bovensloot van de Mandjeswaard, het Venerietekanaal, de oude IJssel, de dijk op de Pieper, de Goot en het Ganzendiep. De Stadserven Kampereiland e.o. is een handelsnaam van Kampereiland Vastgoed 

In Friesland zijn vandaag 2,7 miljoen jonge palingen uitgezet. De uitzet van deze grote hoeveelheden jonge palingen (glasaal) is mogelijk geworden door de sterk gestegen, natuurlijke aankomst van jonge palingen (glasaal) aan de Europese kusten. Deze aankomst laat de laatste vier jaar een telkens grotere stijging zien. Dit jaar zijn de hoeveelheden dusdanig groot, dat er vier maal zoveel uitgezet kan worden als in het voorjaar van 2013.

De jonge palingen arriveerden per vrachtwagen vanuit Frankrijk in Reduzum (Roordahuizum). De palingkjes werden daar verdeeld onder de 12 Friese beroepsvissers die ze samen met vrijwilligers van de Friese sportvisserij in de Friese boezem-wateren hebben uitgezet. Er werd in totaal 853 kilo glasaal uitgezet in Friesland (en deels in Zoutkamp, Groningen). Dat zijn ongeveer 2,7 miljoen jonge palingen.

Afgelopenwoensdag werden al 3,5 miljoen jonge paling uitgezet in Zeeland. Naast de Friese wateren worden in een periode van 2 weken ook jonge palingen op verschillende andere locaties in Nederland in de natuur vrijgelaten. De uitzetgebieden zijn speciaal geselecteerd door de overheid. Wanneer de glasaaltjes tot volwassen palingen (zogenaamde schieralen) zijn uitgegroeid, kunnen ze vanuit die gebieden naar de Atlantische Oceaan zwemmen om in de Sargasso Zee voor nageslacht te zorgen.

De dozen met glasaal uit Frankrijk worden uitgeladen

De glasaaltjes worden controleerd op kwaliteit, gewogen en…

Geteld. 6.500 jonge palingen per doosje!

De 12 Friese vissers laden elk hun deel van de partij glasaal in

Ale de Jager en maat varen uit om een eerste lichting van 13.000 jonge palinkjes uit te zetten in Reduzum

Alex Koelwijn legt Omroep Fryslan uit waarom er zoveel glasaal is. Klik hier voor de uitzending

Op 2 april zijn in Zeeland de eerste 3,5 miljoen glasaaltjes van dit seizoen uitgezet. Dit voorjaar krijgt de Nederlandse palingstand een flinke impuls door de uitzet van in totaal zo’n 10 miljoen jonge palingen. Dit is de grootste hoeveelheid sinds vele decennia. Stichting DUPAN zette samen met beroepsvissers en met hulp van sportvissers de miljoenen palingen uit in de natuur.

De uitzet van deze grote hoeveelheden jonge palingen (glasaal) is mogelijk geworden door de sterk gestegen, natuurlijke aankomst van jonge palingen (glasaal) aan de Europese kusten. Dit jaar zijn de hoeveelheden dusdanig groot, dat er 4 maal zoveel uitgezet kan worden als in het voorjaar van 2013.

Alex Koelewijn, voorzitter Stichting DUPAN licht dit toe:

“Decennia lang ging het achteruit met de intrek van glasaal aan de kusten. Sinds 5 jaar werkt Europa daarom met een herstelplan voor de palingstand. Ook in Nederland wordt dit herstelplan toegepast. De aankomst van glasaal aan de Europese kusten laat de laatste vier jaar een telkens grotere stijging zien. Een directe relatie met alle herstelactiviteiten is niet te maken, maar we gaan er vanuit dat het Europese en Nederlandse beleid daar aan bij heeft gedragen.”

De glasaal is opgevist aan de Franse kusten. Per vrachtauto zijn de 7 cm kleine, doorzichtige visjes  naar Nederland vervoerd.Naast het Veerse Meer worden in een periode van 2 weken daarna de jonge palingen op verschillende andere locaties in Nederland in de natuur vrijgelaten. De uitzetgebieden zijn speciaal geselecteerd door de overheid. Wanneer de glasaaltjes tot volwassen palingen (zogenaamde schieralen) zijn uitgegroeid, kunnen ze vanuit die gebieden naar de Atlantische Oceaan zwemmen om in de Sargasso Zee voor nageslacht te zorgen.

Deze uitzet wordt mede mogelijk gemaakt door het ministerie van EZ in het kader van het Nederlandse Operationeel Programma ‘Perspectief voor een duurzame visserij’. Het project wordt medegefinancierd uit het Europees Visserijfonds en het Duurzaam Paling Fonds en wordt gecoördineerd door Stichting DUPAN. In deze stichting werken palingkwekers, palingvissers en palinghandelaren samen om het herstel van de palingstand in Nederland te bevorderen.

DUPAN beheert het Duurzaam Paling Fonds®. Vanuit dit fonds investeert de stichting in de uitzet van paling in Nederland, het over de dijk helpen van paling en gericht wetenschappelijk onderzoek. In april en mei staan diverse uitzetprojecten van glas- en pootaal gepland.

De glasaal, direct na aankomst uit Frankrijk

Freerk Visserman en Magnus van der Meer controleren de geleverde glasaal

Marcel van der Kreeke brengt de glasaal over in zijn tank aan boord

Met 6.000 tegelijk gaan de glasalen het water van het Verse Meer in

Het gaat goed met de intrek van glasaal in Zuid-Frankrijk. Een voorbode van goede glasaalintrek noordwaarts, in heel Europa, zo blijkt al 4 jaar op een rij. De intrekhoeveelheid van glasaal – ofwel jonge paling – is belangrijk voor het herstel van de Europese palingstand. De in januari gemeten hoeveelheden zijn de hoogste in 10 jaar, terwijl het seizoen nog tot april duurt.

Dit jaar is bij Grau de la Foucade (gemeente des Saintes Maries de la Mer) aan de Middellandse Zee, de hoogste intrek van glasaal gemeten in de afgelopen 10 jaar. Eerder deze maand maakten Franse autoriteiten ook al melding van uitzonderlijk grote hoeveelheden glasaal. In de warmere Europese gebieden komt de glasaal als eerste aan. Ook noordelijker in Europa wordt een stijging van de glasaalintrek verwacht.

In het najaar van 2003 is er bij Grau de la Foucade een vistrap gemaakt waardoor de glasaaltjes vanuit zee zelfstandig het zoete water van het binnenland kunnen bereiken. Bovendien geeft deze vistrap de mogelijkheid om de intrek van jongen paling te volgen. Inmiddels worden vistrappen behalve in Frankrijk al toegepast in onder andere het Verenigd Koninkrijk en worden daarmee goede resultaten geboekt. Stichting DUPAN pleit dan ook voor dergelijke vispassages in Nederland.

Alex Koelewijn, voorzitter van DUPAN: “onze kusten zijn vrijwel volledig afgesloten van het binnenwater, waar de glasaaltjes willen opgroeien. Ze kunnen er eenvoudigweg niet in. Dergelijke vispassages zoals in Frankrijk, kunnen helpen het probleem voor de paling op te lossen en de palingstand te verbeteren”.

Elke week worden er in Zuid-Frankrijk 50 glasaaltjes meegenomen naar het laboratorium, om ze exact te wegen en te meten en de pigmentatie te bestuderen. Daarna worden de dieren op dezelfde plaats waar ze verzameld zijn weer losgelaten. Op die manier gaat geen glasaaltje verloren.

Het herstel van de palingstand wordt in heel Nederland ernstig belemmerd door omvangrijke stroperij. Dat stelt de stichting DUPAN (Duurzame Palingsector Nederland) naar aanleiding van de recent geconstateerde gevallen van stroperij op deze vissoort. 

 

Sinds 2009 mogen beroepsvissers in de maanden september tot en met november niet meer op paling vissen. Voor sportvissers geldt dat verbod het hele jaar door.  Doel daarvan is om zoveel mogelijk volwassen, geslachtsrijpe paling (schieraal) naar zee te laten trekken om zich daar voort te planten.

Die trektocht naar zee is geen eenvoudige zaak: stuwen, dammen, sluizen en de vele duizenden gemalen die Nederland rijk is, leveren de nodige hindernissen op. Vooral gemalen blijken schadelijk omdat palingen daarin vermorzeld kunnen worden. Om die reden voert de stichting DUPAN sinds vorig jaar – in nauwe samenwerking met de sportvisserij – het project Paling over de Dijk uit. Hierbij vangen beroepsvissers palingen vóórdat zij een gemaal inzwemmen. Daarna worden ze achter het gemaal weer teruggezet. Dit gebeurt onder volledig toezicht van sportvisserij-controleurs. Inmiddels laat de palingstand een voorzichtig herstel zien.

Dit duurzaamheidswerk van sport- en beroepsvissers wordt deels weer teniet gedaan door de grootschalige stroperij op paling die de laatste maanden is geconstateerd. Op bijna de helft van alle 25 locaties waar DUPAN het project Paling over de Dijk uitvoert blijken stropers actief. Er zijn fuiken vernield en gestolen, palingen uit de fuiken gehaald en op verschillende plaatsen zijn illegale fuiken aangetroffen. De werkelijke stroperij is vermoedelijk een veelvoud van wat er is geconstateerd. De inspanningen voor herstel van de palingstand worden hiermee ernstig belemmerd.

Stichting DUPAN veroordeelt deze stroperij ten strengste. Zij roept de opsporingsdiensten op om meer werk te maken van bestrijding van de palingstroperij.