Vissers, kwekers en handelaren werken samen met het Productschap Vis aan een kwaliteitskeurmerk voor het product paling. Via ‘integrale ketenbeheersing (IKB)’ krijgt de consument garanties voor kwaliteit, duurzaamheid, diervriendelijkheid en veiligheid van het product paling. Hiervoor is de regeling IKB Paling opgesteld, waarvan het ontwerp vandaag is aangeboden aan de heer Kees Oomen, directeur Agroketens en Visserij van het ministerie van EL & I.

 

In het najaar van 2010 stelde de sector zich tot doel uiterlijk 1 april 2011 een IKB-regeling te presenteren. Met de aanbieding van het ontwerp door Alex Koelewijn, voorzitter van stichting DUPAN (Duurzame Paling Nederland), is aan dit verzoek voldaan. IKB staat voor Integrale Ketenbeheersing en wordt door verschillende branches in Nederland toegepast, zoals de varkens en pluimveesector. Producten die onder de regeling IKB Paling vallen, komen van kwekerijen of uit de natuur in Nederland.  De herkomst ervan wordt gecontroleerd en  is volledig traceerbaar. IKB-paling is met zorg behandeld in kwekerij of door de visser.

 

Kees Oomen is blij dat de ontwerpregeling er nu is: "Met de maatregel van de staatssecretaris, die het vissen op paling in vervuilde gebieden uitsluit, is de voedselveiligheid van paling nu goeddeels gegarandeerd. Dit initiatief voor IKB Paling gaat echter veel verder: het laat zien dat de palingsector in Nederland innovatief is en haar verantwoording neemt naar de consument ten aanzien van duurzaamheid, kwaliteit en diervriendelijkheid."

 

DUPAN-voorzitter Alex Koelewijn: "De gezamenlijke partijen die de IKB Paling hebben ontwikkeld, hebben een huzarenstuk geleverd door in vier maanden tijd dit ontwerp te leveren. Zowel de Combinatie van Beroepsvissers, de Producenten Organisatie IJsselmeer, DUPAN en het Productschap Vis hebben veel tijd vrijgemaakt om de datum van 1 april te halen. De achterban werd tijdens de ontwikkeling betrokken en heeft de opstellers van belangrijke inbreng voorzien. Nu het ontwerp klaar is streven we naar een snelle invoering ervan. Een eerste pilot zal snel starten met het tracking & tracing-systeem uit de IKB-regeling."

 

Bij de uitwerking van het ontwerp wordt de palingsector opnieuw nauw betrokken. In de komende weken start de werkgroep een ronde door het land om de regeling te toetsen. De controle op naleving van de regeling zal uitgevoerd worden door een onafhankelijke certificerende instelling. Iedereen in de productieketen: van de palingvisser, -kweker tot de palinghandelaar/- verwerker, kan desgewenst aan de IKB Paling-regeling deelnemen. De consument herkent IKB-paling in de toekomst aan de vermelding op de verpakking.

Wageningen, 1 april 2011. Vanaf vandaag is de nieuwe voorzitter van de Combinatie van Beroepsvissers (CvB) Jaap Geleijnse tevens de nieuwe vertegenwoordiger namens de binnenvisserijsector in de Stichting DUPAN. Doede Visser legt per 1 april het voorzitterschap van de CvB neer en draagt daarmee ook zijn zetel in het DUPAN-bestuur over.

 

Jaap Geleijnse begint enthousiast aan zijn functie: "We gaan ervoor!", zegt hij in een reactie, "waarbij ik de samenwerking binnen de gehele visserijsector in Nederland als heel belangrijk zie. Met alle neuzen in dezelfde richting kunnen we goed werk voor de paling verrichten. Wanneer we dus op afzienbare termijn tot overeenstemming komen over één organisatie voor de kust- en binnenvisserij, dan zou mijn rol als voorzitter en DUPAN-bestuurder nog wel eens van korte duur kunnen zijn. Maar daar werk ik dan graag aan mee. "

 

DUPAN-voorzitter Alex Koelewijn: "We zijn zeer blij dat we met Jaap Geleijnse een waardige opvolging hebben voor Doede Visser, die zich vanaf het begin tot aan vandaag met volle overtuiging voor onze stichting heeft ingezet. Hij is ook de initiator geweest om de opvolging binnen DUPAN gestalte te geven via een gezamenlijke zetel voor de gehele visserijsector in het bestuur. Daarmee wordt voor de palingsector een belangrijke stap gezet op weg naar een eensgezinde aanpak voor een duurzaam beheer van de palingstand in Nederland."

 

Jaap Geleijnse is afgevaardigde van de beroepsvissers uit Zuid-West Nederland. Jaap heeft in het verleden verschillende functies bij Rijkswaterstaat vervuld en is sinds zijn pensioen actief voor de kust- en binnenvisserij in Zeeland en Nederland. Onder andere is hij ook voorzitter van de VBC-Veerse Meer. Jaap zal ook namens de CvB plaats nemen in DUPAN en in het bestuur van het Productschap VIS.

Bij Vishandel Klooster in Enkhuizen is de eerste machine in gebruik gesteld voor diervriendelijke verwerking van paling. Met een druk op de knop stelden topambtenaar van het ministerie van Economische zaken, Landbouw & Innovatie, de heer M. Kool en wethouder van Economische Zaken, J. Franx, de machine in gebruik. Met de nieuwe machine treedt de bewusteloosheid van de paling binnen een seconde in, waarna hij het bewerkingsproces doorgaat. De stichting DUPAN verwacht dat paling in heel Nederland binnen enkele jaren volgens deze methode kan worden verwerkt.

William Swinkels van de stichting DUPAN is verheugd met de ingebruikname: “Voor de stichting DUPAN is de machine weer een mijlpaal in haar streven naar een duurzame palingsector. Deze machine markeert het nieuwe denken en de focus op innovatie die eind 2009 binnen de gehele sector in gang is gezet. Vanaf dit moment zal de stichting zich inzetten voor verspreiding van deze nieuwe technologie binnen de verwerkende bedrijven in de sector. Daarnaast stelt de stichting zich tot doel bij te dragen aan het verbeteren van de palingstand.”

In 2007 hebben de bedrijven Nijvis, Klooster en Rijpelaal aan Imares en Livestock Research gevraagd het probleem van palingverwerking definitief op te lossen. In samenwerking met de onderzoeksinstellingen is de machine de afgelopen jaren ontwikkeld, met subsidie van het ministerie van EL&I.
De machine kwam tot stand na wetenschappelijk onderzoek dat bestond uit hersen- en hartfilms en gedragsobservaties. Daarmee werden de condities bepaald waarbij bewusteloosheid bij paling onmiddellijk intreedt en in stand blijft tot het dier dood is. De machine voldoet volledig aan alle eisen ten aanzien van diervriendelijkheid. Er zijn machines ontwikkeld voor zowel grote als kleine verwerkers.

Directeur M. Kool van min. ElenI en wethouder van Economische Zaken Enkhuizen, J. Franx, stellen de machine in gebruik.

De methode om zoet water te spuien bij laag water en sluizen langer open te houden bij opkomend water, functioneert om vismigratie te bevorderen. Dat staat in het rapport ‘Proef Natuurlijk Sluisbeheer’ uit december 2010.  Hoofdstuk 3.3.3 geeft de resultaten weer over de intrek van glasaal.

In totaal zijn er vanaf eind februari tot en met eind mei 2010 196 glasalen bemonsterd, waarvan er één is gevangen bij de Krammerjachtensluis en de rest bij de Bergsediepsluis. Bij de Krammerjachtensluis is door de afwezigheid van een echte lokstroom waarschijnlijk geen glasaal gevangen. Het meeste zoete water wordt bij de beroepsvaartsluizen geloosd via schutverliezen.
Het aanbod van glasaal was bij de Bergsediepsluis duidelijk hoger, ook in vergelijking met voorgaande jaren. Eind maart was er een piek in het aanbod van glasalen. Er was een hoog aanbod aan de zoute kant en in de sluis. Achter de sluis (aan de zoete kant) kwamen lagere aantallen glasalen voor. Er vindt voornamelijk glasaaltrek plaats als zout water wordt ingelaten op zoet water. Glasalen werden in hogere dichtheden pas gezien zodra de waterstroming door de sluis omkeerde. De hoogste dichtheden zijn gezien op enkele meters afstand van de sluisdeur, waarbij de dichtheid duidelijk afnam naarmate de afstand tot de sluisdeur (tiental tot honderd meter) groter werd. In de sluiskolk is de dichtheid minder hoog dan aan de zoute kant, en aan de zoete kant werd af en toe een glasaal gezien. Er is een gradiënt zichtbaar van hoge aantallen naar lage aantallen richting het zoete water. Dit geeft aan dat glasaal tijd nodig heeft om de schuiven in de sluizen te passeren Het aangepaste sluisbeheer bij de Bergsediepsluis heeft op basis van de resultaten een positieve invloed op de intrek van de aanwezige glasaal, maar kan nog optimaler voor glasaal worden afgesteld.

Download het rapport

Horecagroothandel Hanos levert uitsluitend nog paling die is voorzien van het Duurzaam Paling Fonds-logo. Hanos kiest hiermee duidelijk voor duurzaamheid en ondersteunt daarmee het herstel en de instandhouding van paling in Nederland. Via het Duurzaam Paling Fonds wordt de aankoop van glasaal, verbetering van kweek- en vangstmethodes en een milieuverantwoorde en diervriendelijke verwerking van paling mogelijk gemaakt.

Het Duurzaam Paling Fonds zal gebruikt worden om jonge paling (glasaal) in Nederlandse zoetwatergebieden uit te zetten en volwassen paling (schieraal) naar open zee te helpen om zich voort te kunnen planten. Nederland is in de laatste decennia vrijwel geheel afgesloten voor trekvissen die van zout naar zoet water gaan en weer terug. Zonder hulp kan de paling in Nederland op den duur dan ook niet overleven. Het Duurzaam Paling Fonds gaat hierbij helpen.

De horeca-ondernemer en de consument herkennen paling van het Duurzaam Paling Fonds aan het logo op de verpakking. Het logo toont aan dat de verkoper zich houdt aan de door DUPAN voorgeschreven duurzaamheidregels en bijdraagt aan het fonds.

HANOS is een internationaal opererende horecagroothandel die 35 jaar geleden is opgericht. Kernwoorden van HANOS zijn kwaliteit, service en scherpe prijzen. Overal in de wereld zijn inkopers actief om bijzondere producten naar de HANOS-vestigingen te krijgen. De groothandel onderscheidt zich dan ook met een exclusief assortiment. Daarnaast staan duurzaamheid en verantwoord ondernemen hoog in het vaandel. Duurzame visvangst wordt op tal van manieren ondersteund. De samenwerking met het Duurzaam Palingfonds is daarvan een sprekend voorbeeld.
 

Visdetaillist René van de Mheen uit Spakenburg is de eerste visdetaillist die paling verkoopt onder het Duurzaam Paling Fonds-logo. René van de Mheen ondersteunt met zijn afnemerslicentie het herstel en de instandhouding van de palingstand in Nederland. Via het fonds van de Stichting DUPAN wordt de aankoop van glasaal, verbetering van kweek- en vangstmethodes en een milieuverantwoorde en diervriendelijke verwerking van paling mogelijk gemaakt.

Het Duurzaam Paling Fonds zal worden ingezet om jonge paling (glasaal) in Nederlandse zoetwatergebieden uit te zetten en volwassen paling (schieraal) naar open zee te helpen om zich voort te kunnen planten. Nederland is in de laatste decennia vrijwel geheel afgesloten voor trekvissen die van zout naar zoet water gaan en weer terug. Zonder hulp kan de paling in Nederland op den duur dan ook niet overleven. Het Duurzaam Paling Fonds gaat hierbij helpen.

De consument herkent de duurzame paling aan het Duurzaam Paling Fonds-logo. Het logo toont aan dat de verkoper de door DUPAN voorgeschreven duurzaamheidsregels onderschrijft en dat de gekochte paling bijdraagt aan het fonds. René van de Mheen heeft het Duurzaam Paling Fonds-logo op zijn verkoopwagen en vrachtwagen staan. Hij geeft aan blij te zijn met de inzet van de Stichting DUPAN voor de paling in Nederland.

De afnemerslicentie is aan te vragen via de eigen palingleverancier die daarvoor een aanvraagformulier heeft. Er zijn geen kosten aan de afnemerslicentie verbonden.

Restaurant De Filosoof is uitgeroepen tot 'Groenste restaurant van Heerhugowaard'. Onlangs ontvingen eigenaresse Manon Roovers en chefkok Peter Kok een oorkonde uit handen van wethouder Jan Willem de Boer. Deze eervolle onderscheiding kreeg het restaurant van Stichting 'Vrienden van de Entente Florale', de nationale verkiezing van de groenste stad en gemeente van het land. De kersverse stichting verenigt ondernemers in en rond Heerhugowaard die groen en duurzaamheid een warm hart toedragen.

Een van de gerechten op de menukaart: van Restaurant De Filosoof: een stapeltje van gerookte Dupan*-paling!

* Duurzaam Paling Fonds, zet zich in om de palingcultuur voor Nederland te behouden, met respect voor de natuur
 

Export glasaal volgens DUPAN schadelijk voor herstel palingstand

Het voorstel van de Europese Commissie van 27 oktober waarin zij vraagt om een tijdelijk uitvoerverbod voor Europese glasaal (jonge paling) vanaf 1 november, heeft het niet gehaald. De Stichting DUPAN die zich sterk maakt voor een duurzame palingsector in Nederland is teleurgesteld.

De Commissie wees er in haar voorstel op dat, gezien de huidige situatie van de Europese aal, er onder de lidstaten draagvlak is voor het standpunt over de schadelijke effecten van glasaalexport op de instandhouding en verbetering van aalstand binnen Europa. Helaas is nu gebleken dat, ondanks alle inzet van de Commissie, het onmogelijk is om overeenstemming te krijgen over een gezamenlijke aanpak. Bronnen in Brussel laten weten dat er in Frankrijk twee kampen zijn ontstaan: één voor en één tegen export. Het vormen van een quota voor de export van glasaal zal naar alle waarschijnlijkheid een resultaat zijn van de uitkomst tussen deze partijen, waardoor er toch glasaal zal worden uitgevoerd.

Ingevolge van artikel 5 van de Verordening (EG) nr. 338/97, kan een uitvoervergunning voor glasaal alleen worden afgegeven als, naast andere voorwaarden, de bevoegde wetenschappelijke autoriteit  in een schriftelijke verklaring afgeeft “dat het vangen of verzamelen van deze dieren uit de natuur en de uitvoer daarvan geen nadelige of schadelijke effecten heeft op de instandhouding van de soort of de instandhouding van de soort binnen de gebieden waar deze leven". Volgens de Stichting DUPAN kan aan deze voorwaarde niet worden voldaan. De intrek van glasaal immers, is volgens de wetenschap de laatste dertig jaar sterk gedaald. De huidige EU-wetgeving verplicht alle lidstaten maatregelen te nemen die er voor zorgen dat 40% van de volwassen aal uit de binnenwateren kan ontsnappen naar open zee, waar deze voor nageslacht kunnen zorgen. Export van glasaal staat daar haaks op.

Zuid-Europese landen als Frankrijk en Spanje exporteerden tot begin dit jaar jaarlijks tientallen miljoenen jonge glasalen naar het verre oosten. De Stichting DUPAN is van mening dat deze jonge paling, die grote moeite heeft vanuit open zee naar de zoete leefgebieden te trekken, beter gebruikt kan worden voor herstel en instandhoudingsmaatregelen, door ze uit te zetten in Europese binnenwateren.

U vindt het volledige bericht van de Europese Commissie in het informatiecentrum.
 

Niet alleen in Nederland bestaat de roep om een snel herstel van de palingstand met behulp van uizetprojecten, gedegen wetenschappelijk onderzoek en effectieve beheermaatregelen. Ook in Duitsland wordt geconcludeerd dat alleen een goede samenwerking tussen wetenschap en de beroepssector goede oplossingen kan bieden voor het herstellen van de palingstand op de binnenwateren. U vindt het volledige artikel van het Duitse Instituut voor Binnenvisserij uit het Duitse vakblad Der Märkische Fischer in het informatiecentrum.

Geen effect op palingstand Europa, nadelig effect op het vormen van fondsen

Onlangs is het LEI WUR-rapport verschenen over de effecten van een verkoopstop van paling in Nederland. Dit rapport werd in opdracht van het Wereld Natuur Fonds gemaakt.
De belangrijkste conclusie van dit onderzoek is dat een verkoopstop in Nederland geen direct effect op de palingstand binnen Europa zal hebben en zelfs zeer nadelig kan werken voor de vorming van fondsen die ingezet kunnen worden voor herstelmaatregelen.

De Stichting DUPAN is van mening dat de maatregelen zoals in die Europees verband zijn afgesproken in het kader van het Aalherstelplan, en de voorgestelde maatregelen in het Nederlandse Decentrale Aalbeheerplan, vooralsnog de beste garantie bieden op een snel herstel van de palingstand in heel Europa. Hiernaast is het onlangs door Stichting DUPAN geïntroduceerde Duurzaam Paling Fonds® een goed middel om gelden te werven voor een snel herstel van de palingstand in Nederland.

U kunt het LEI-rapport downloaden in het informatiecentrum.